گل کوکب

اکثر ما گل کوکب را به عنوان گلی تک شاخه که در گل آرایی استفاده می شود می شناسیم. اما چیزی که نمیدانیم این است که کوکب را می توان به عنوان گلی آپارتمانی و زینتی نیز نگهداری کرد. این گل زیبا می تواند زینت بخش حیاط و محیط داخلی خانه‌ی شما باشد. گل دالیا (Dahlia) که در فارسی به اسم گل کوکب مشهور می باشد، از تیره‌ی آستراسه محسوب می شود و بومی مناطق آمریکای مرکزی، کلمبیا و مکزیک است.

از دلایل محبوبیت این گل، داشتن رنگ های مختلف و شکل های متنوع است. کوکب حدود ۳۶ گونه‌ی متفاوت دارد و در رنگ های زرد، قرمز، صورتی، سفید و… یافت می شود. ارتفاع این گیاه معمولا بین ۶۰ تا ۱۸۰ سانتی متر می باشد. انواع مختلف کوکب اندازه ها و شکل های گوناگونی دارند به طوری که برخی گونه ها بسیار کوچک هستند و اندازه‌ای حدود ۵ سانتی متر دارند و برخی گونه های دیگر بسیار بزرگ هستند و اندازه‌ای حدود ۴۰ سانتی متر دارند.

گل کوکب در آب و هوای خنک رشد بهتری دارد و برای نگهداری در آب و هوای گرم و مرطوب مناسب نمیباشد. این گل از اواسط تابستان تا اوایل فصل سرما به گل می نشیند. دالیا گیاهی پیاز دار و چند ساله می باشد اما در برابر سرمای زمستان دوام نمی‌آورد و از بین می رود. البته در مناطق گرمسیری که زمستان های سردی ندارند می تواند به بقای خود ادامه دهد.

انواع گل کوکب

همانطور که گفتیم کوکب گونه‌های متنوع زیادی دارد که پرداختن به همه‌ی آن ها در این مطلب نمی گنجد. اما معروف ترین کوکب ها شامل:

•کوکب توپی یا پومپون(Pompon Dahlia)

•کوکب دندانه دار(Laciniated Dahlia)

•کوکب شقایقی(Anemon Dahlia)

•کوکب کاکتوسی(Straight-cactus Dahlia)

•کوکب نیمه کاکتوسی (Semi-cactus Dahlia)

•شکل رسمی دکوری (Formal Decorative Dahlia)

•شکل غیر رسمی دکوری (Informal Decorative Dahlia)

با گل کوکب و روش نگهداری آن آشنا شویم

●نور:

کوکب برای رشد سالم و گلدهی، روزانه به ۸ ساعت نور کامل آفتاب نیازمند است. البته توجه داشته باشید که گیاه را در جایی قرار دهید که آفتابِ مستقیم و شدید ظهر به آن نتابد. مخصوصا در فصل تابستان! نور مستقیم ظهر باعث سوختن برگ های کوکب می شود.

*در روز های گرم تابستان برای خنک نگه داشتن گیاه، می توانید مقداری خاک برگ را روی خاک کوکب بریزید. حدود ۷ الی ۱۰ سانتی متر خاک برگ کافی می باشد. البته خاک برگ موجب جذب آفات می شود. پس فقط در صورت لزوم از این شیوه استفاده کنید.

●خاک:

خاکی غنی با زهکشی بالا می تواند بستر خوبی برای رشد کوکب باشد. برای افزایش زهکشی خاک، حتما در ترکیبات آن از شن استفاده کنید. همچنین برای غنی تر کردن خاک می توانید از خاک برگ، پیت ماس و کود پوسیده گاوی نیز بهره ببرید.

●آب:

کوکب به آبیاری زیادی احتیاج دارد، پس نسبت به آبیاری آن بسیار دقیق عمل کنید. آبیاری باید طوری انجام شود که خاک گلدان همیشه کمی مرطوب باشد. پس بلافاصله بعد از این که خاک خشک شد آبیاری انجام دهید. البته حواستان باشد که آبیاری مرتب را با غرقاب کردن گیاه اشتباه نگیرید. غرقاب کردن خاک گیاه، باعث آسیب دیدن آن می شود.

●دما و رطوبت:

دمای مناسب برای نگهداری کوکب حدودا بین ۱۳ الی ۲۵ درجه سانتی گراد می باشد. البته این گیاه تا حداقل دمای ۵ درجه سانتی گراد و حداکثر دمای ۳۰ درجه سانتی گراد را نیز می تواند تحمل کند.

بنابراین اگر این گل را در خانه نگهداری میکنید، نگرانی‌ای درباره‌ی دما ندارید. اما اگر کوکب را خارج از محیط خانه نگه می دارید باید در زمستان پیاز آن را به جایی گرم منتقل کنید زیرا این گیاه تحمل سرما را ندارد. زمانی که پیاز این گیاه خارج از خاک باشد نیاز به رطوبت رسانی دارد اما در حالت عادی کوکب به رطوبت چندانی نیاز ندارد.

●کود:

کوکب تغذیه شدن با کود را بسیار دوست دارد. هر چقدر که مواد مغذی بیشتری دریافت کند، ریشه هایی قوی تر و محکم تر خواهد داشت که در نهایت باعث می شود گل های سالم تر و بیشتری داشته باشد. فصل رشد این گیاه تابستان است و فقط در این فصل به کود نیاز دارد. پس از پایان تابستان گیاه به خواب زمستانی می رود و باید کوددهی قطع شود‌. کودی که برای کوکب استفاده می‌کنید باید نسبت به فسفر و پتاسیم‌اش، نیتروژن کمتری داشته باشد. تا پایان تابستان ماهی یک بار کوددهی انجام دهید.

●نگهداری گل کوکب در زمستان:

اگر کوکب را در حیاط نگهداری می کنید باید زمانی که هوا شروع به سرد شدن میکند و زمستان شروع می شود، پیاز کوکب را از خاک خارج کنید. پیازِ گیاه در هوای زیر صفر درجه کاملا از بین می رود پس در اولین سرمای شدید باید اقدام کنید. البته اگر محل زندگی شما گرم است و زمستان های سردی ندارد، نیازی به این کار نیست.

برای اینکه بفهمید چه زمانی باید پیاز را از خاک خارج کنید کافی است به برگ های گیاه دقت کنید. هرگاه که برگ های گیاه قهوه‌ای شدند باید کار را شروع کنید.

برای این کار اول باید ساقه گیاه را جدا کنید. حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر از ساقه را باقی بگذارید. سپس آرام آرام خاک را از اطراف ساقه کنار بزنید تا به پیاز گیاه برسید.

بعد از این که پیاز را خارج کردید، تا جای ممکن خاک اطراف آن را پاک کنید و قسمت های خراب پیاز را ببرید. سپس پیاز را در زیر آفتاب قرار دهید تا خشک شود.

پیاز خشک شده را در گلدانی که از خاکی سبک و متخلخل پر شده است بکارید و گلدان را تا بهار سال بعد در دمایی حدود ۷ درجه سانتی گراد نگهداری کنید.

وضعیت سمی بودن یا نبودن گل کوکب

کوکب گیاهی سمی و کشنده نیست اما برای حیوانات خانگی سمی محسوب می شود. تماس با این گیاه می تواند عوارضی همچون اسهال، استفراغ، تاول و درد شکم را به وجود بیاورد. پس حیوانات خانگی خود را از این گیاه دور نگه دارید و در صورت مشاهده‌ی این علائم در حیوان خانگیتان، آن را بلافاصله پیش دامپزشک ببرید.

تکثیر گل کوکب

کوکب را می توان از طریق سه روش کاشت بذر، قلمه و تقسیم ریشه تکثیر کرد. تکثیر از طریق کاشت بذر فقط در برخی گونه های کوکب امکان پذیر است و این روش بیشتر در گلخانه ها موفقیت آمیز می باشد. تکثیر از طریق قلمه و تقسیم ریشه شیوه های رایج تری هستند که به صورت خلاصه درباره آنها توضیح خواهیم داد.

تقسیم ریشه:

همانطور که قبل تر توضیح دادیم، در فصل پاییز پیاز گیاه را از خاک خارج می کنیم تا در بهار دوباره آن را بکاریم.

پس از خارج کردن پیاز از خاک، آن را در گلدان می کارند و دمای اطراف آن را بالای ۱۰ درجه سانتی گراد حفظ میکنند تا زمانی که گیاه جوانه بزند. زمانی که جوانه ها حدود ۲ سانتی متر رشد کردند زمان کاشت ژوخه ها می باشد. ژوخه های جوانه دار را تقسیم کنید و سپس بکارید. ۸ الی ۱۲ هفته پس از کاشت گیاه گل خواهد داد.

قلمه زدن:

زمان مناسب برای قلمه زدن، از اوایل تا اواخر زمستان می باشد. برای قلمه زدن، ساقه‌ای سالم را از نزدیک ترین قسمت به خاک جدا کنید. سپس قلمه را در خاک قرار دهید. دمای اطراف قلمه را در حدود ۱۵ الی ۱۸ درجه سانتی گراد نگه دارید. بعد از مدتی قلمه جوانه خواهد زد. پس از جوانه زدن آن را بکارید. معمولا دو تا سه هفته بعد گیاه ریشه خواهد زد.

بیماری‌ها و آفات گل کوکب

از آفات این گل می‌توان به گوش خیزک، حلزون و شپشک ها اشاره کرد. اما کنه تار عنکبوتی مهم ترین آفتی است که گل کوکب معمولا به آن دچار می شود.

در فصول گرم سال به خصوص تابستان در اثر تهویه هوای نامناسب این آفت بر روی گل کوکب شیوع پیدا میکند و از گیاه تغذیه میکند. برای درمان این آفت غبارپاشی انجام دهید و از سم های آفت کش استفاده کنید.

چرا گلدهی کوکب کم شده است؟

وقتی گیاه نور کمی دریافت میکند متعاقبا گلدهی کمتری نیز خواهد داشت. برای بهبود گلدهی گیاه، آن را به مکان پر نور تری انتقال دهید.

گاهی اوقات کاهش گلدهی به دلیل استفاده از کود هایی با درصد ازت بالا می باشد. به جای این کودها از کودی استفاده کنید که پتاسیم بالا و ازت پایینی داشته باشد.

سفیدک پودری گل کوکب

این بیماری یک نوع بیماری قارچی است که در اثر تهویه‌ی بدِ هوا و ریختن آب بر روی برگ های گیاه، گسترش پیدا می کند. برای درمان این بیماری از قارچ کش های مخصوص استفاده کنید.