گل نرگس (daffodill) از خانواده آماریلیس یا مارچوبهای ها می باشد. گل های مریم، خورشیدی، آگاو، نسرین و آماریلیس از هم خانواده های این گیاه زیبا میباشند. نرگس در غرب اروپا، شرق اسپانیا، پرتغال، آلمان و انگلستان به صورت کاملا طبیعی و خودرو میروید. این گیاه، گلی همیشگی است که از طریق پیاز کاشته میشود و رشد میکند. شکل ظاهری گل نرگس شبیه به فنجان است و در گونه های مختلف ارتفاع آن به ۳۰ الی ۶۰ سانتی متر میرسد.
نرگس بسیار در برابر سرما مقاوم است و در اواخر فصل زمستان شروع به شکوفه دادن میکند، گل های آن در بهار میروید که به رنگ های زرد و سفید می باشد. البته در برخی گونه ها به صورت دو رنگ یا رنگ های صورتی، نارنجی و قرمز نیز یافت می شود. در گونه های متفاوت تعداد گلبرگ ها نیز فرق دارد و این تعداد از ۶ تا ۱۰ گلبرگ متغیر است. با اینکه نرگس ها تفاوت های جزئیای با یکدیگر دارند اما در کل گونه های نرگس بسیار به هم شبیه هستند.
نرگس را به دو نوع کلی تقسیم میکنند. نوع اول تاج بزرگی داشته و تک گل است، نوع دوم تاج کوچک تری دارد و گل های آن به صورت خوشهای می رویند. اکثر نرگس های موجود در ایران از نوع دوم می باشند مثل نرگس مسکین، نرگس شهلا، نرگس پرپر، هزار پر یا شصت پر و نرگس پنجه گربهای یا نروک.محبوب ترین گونهی نرگس در ایران، نرگس شهلا است.
برخی از انواع محبوب گل نرگس شامل گونه های زیر می باشد:
۱. نرگس پتی فور
۲. نرگس کریوینا
۳. نرگس نیو بِیبی
۴. نرگس دِوُون سرخ
۵. نرگس وینستون چرچیل
۶.نرگس زیوا پیپر وایت
۷. نرگس تاهیتی
۸. نرگس توتو
۹. نرگس آیس فولیس
۱۰. نرگس مری گی لیرت
۱۱. نرگس رپتور
۱۲. نرگس والدروم
اما علت محبوبیت این گل خاص در سراسر جهان چیست؟ برای این سوال باید گفت علت های زیادی وجود دارد که آن ها را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.
تاریخچه گل نرگس
نام لاتین گل نرگس Narci میباشد که از نام الههای یونانی برگرفته شده است. دربارهی Narci و یا گل نرگس افسانهای قدیمی وجود دارد که دهان به دهان چرخیده است. طبق افسانه ها زمانی که نارسیس (الههی خودشیفتگی) در حال تماشای انعکاس چهرهی خود درون آب زلال رودخانه بود شیفتهی چهره و عکس خود میشود. برای لمس کردن چهرهی زیبای خود بی پروا به سمت آب می رود و در این هنگام به درون رود میافتد، غرق میشود و جان میبازد. دقیقا در مکانی که نارسیس جان خود را از دست میدهد گلهای زرد و زیبایی شروع به روییدن می کنند و مردم آن گل ها را به نوعی مربوط به نارسیس میدانستند. به همین علت گل ها را به اسم نارسیوس یا همان نرگس نامیدند.
البته اعتقادِ منطقی تر و به دور از افسانهای نیز درباره نامگذاری نرگس وجود دارد. برخی معتقدند که نام Narcissus از کلمهی نارکائو برگرفته شده است که به معنی بی حس کردن می باشد و علت این نامگذاری سمی بودن پیاز این گل میباشد. جالب است بدانید سقراط به دلیل سمی بودن پیاز این گیاه، آن را گردنبند خدایان دوزخ نامیده است.
نماد گل نرگس
با توجه به افسانهای که بیان شد، برخی می گویند خم شدن نرگس هلندی به سمت زمین، نمادی از خودشیفتگی نارسیس است. بنابراین نرگس نیز نمادی از عشق پوچ، یکطرفه و بی فایده است. اما به دور از افسانهها و خرافات گل نرگس نمادی از شروعی نو و تولد دوباره است. نرگس نمادی از شروع بهار و سر رسیدن تازگی میباشد. به همین علت گل نرگس برای شروع دوبارهی روابط دوستانه و عاشقانه، پایان دادن به قهر ها، هدیهای برای نوزاد تازه متولد شده گزینهی زیبا و منحصر به فردی میباشد. این گل نماد همدردی و امید نیز هست.
خواص گل نرگس
اکثر ماها گل نرگس را صرفا به خاطر ظاهر زیبا و جذابش می شناسیم. اما نرگس علاوه بر زیبایی ظاهری دارای خواص بسیار زیادی می باشد که ما از آنها بی خبریم. نرگس جزو گیاهان دارویی محسوب میشود و در طب سنتی بسیار کاربرد دارد. این گیاه در درمان مشکلاتی همچون ضرب دیدگی، در رفتگی، کوفتگی بدن، مشکلات پوستی مثل جوش، مشکلات اعصاب، زخم عمیق و وجود عفونت، ریزش مو و رشد کند مو کاربرد دارد. همچنین عطر دلنشین نرگس نیز دارای خواص بیشماری است. به طوری که بزرگان دین ما در روایات خود بوییدن نرگس را بسیار توصیه کرده اند.
بوییدن نرگس در مواقعی مثل داشتن سردرد، حس افسردگی، گرفتگی بینی، نداشتن آرامش، فراموشی، بی صبری و بی قراری های ذهنی بسیار کمک کننده خواهد بود. تمامی این خواص به خاطر وجود الکالوئید در عطر نرگس می باشد. این ماده با ورود به مغز به طور مستقیم روی اعصاب شما تاثیر خواهد گذاشت.
عطر گل نرگس
گل نرگس یکی از خوشبوترین عطر ها را در میان گل ها دارا میباشد. بوی نرگس طرفداران بسیاری دارد و کمتر کسی با بوی آن نا آشنا است. حضرت محمد (ص) در مورد عطر نرگس می فرمایند: گل نرگس را حتما هر روز یا هر هفته ، در طول ماه و یا در کل عمر خود حتما یک بار استشمام کنید. بوییدن گل نرگس موجب می شود جنون و جذام و برص از انسان دور شود.
امام علی (ع) می فرمایند: گل نرگس را حتما هر سال یک بار استشمام کنید، زیرا در دل انسان حالتی وجود دارد که تنها با بوییدن گل نرگس التیام می یابد.
امام رضا (ع) می فرمایند: استشمام گل نرگس، مانع ابتلا به زکام در زمستان می شود.
چطور گل نرگس پرورش دهیم؟ کاشت گل نرگس چگونه است؟
ابتدا باید برای کاشت نرگس گلدانی سنگین از جنس سنگ یا سفال انتخاب کنید. گلدان های سبک به دلیل خم شدن گل نرگس برای این کار مناسب نیستند و ممکن است در طول رشد بیفتند. عمق گلدان باید حدود ۱۸ سانتی متر باشد و قطر آن به گونهای باشد که پس از کاشت، پیاز از هر سمت ۵ سانتی متر با دیواره های گلدان فاصله داشته باشد.
*همچنین گلدان باید دارای زهکشی مناسبی باشد.
قبل از کاشت انتهای پیاز ها را به مدت ۲ ساعت درون آب ولرم قرار دهید. حواستان باشد که کل پیاز درون آب نباشد.(قرار دادن کامل پیاز درون آب باعث پوسیدگی آن میشود) بعد از این مرحله پیاز ها را درون گلدان بکارید، به طوری که گلدان تا نصفه از خاک پر شود و فقط دو سوم پیاز درون خاک قرار بگیرد.
به پیاز آب دهید و سپس گلدان را در مکانی پر نور و در مقابل نور مستقیم آفتاب قرار دهید. بعد از آن تا وقتی که ساقه ها از خاک بیرون نزدند، آبیاری نکنید. رشد پیازها معمولا دو تا سه هفته به طول می انجامد. پس از رشد ساقه ها نباید بگذارید هیچ گاه خاک گلدان کاملا خشک شود. تا زمانی که گل ها باز شوند هر دو هفته یک مرتبه کود تقویتی به گیاه بدهید. زمانی که گل ها باز شدند گیاه را از مقابل نور مستقیم آفتاب بردارید.
-
آبیاری گل نرگس
گل نرگس آبیاری زیاد را نمی پسندد و نه تنها آبیاری زیاد کمکی به رشد آن نخواهد کرد بلکه موجب می شود برگ های آن بیش از اندازه بزرگ شوند و گلدهی آن متوقف شود. نرگس برای گلدهی به محیط کمی خشک نیاز دارد. برای خرید گل آپارتمانی در سایز های بزرگ و کوچک می توانید وارد سایت خانم گل شوید و گیاه مورد نظر خود را سفارش بدهید.
-
خاک مناسب برای گل نرگس
نرگس مثل دیگر گیاهان پیازی به خاکی سبک نیاز دارد. اگر از خاکی سنگین برای نرگس استفاده میکنید بهتر است حداقل با شن آن را سبک تر کنید.
-
نور و دمای مناسب گل نرگس
نرگس سرما را بیشتر میپسندد و دمای بالای هوا گل های آن را پژمرده می کند. محیط اطراف نرگس را خنک نگه دارید. همچنین برای گلدهی باید اجازه دهید ساعاتی در روز (تقریبا نصف روز) نرگس نور خورشید را دریافت کند.
آیا گل نرگس سمی است؟
گفتیم که نرگس دارای مادهای به اسم آلکالوئید می باشد. آلکالوئید علاوه بر خواص درمانی میتواند سمی نیز باشد! این ماده بر روی برگ ها و پیاز گیاه موجود است و بو کردن آن نه تنها مشکلی ندارد بلکه دارای فایده می باشد اما خوردن این ماده می تواند باعث بروز مشکلاتی مثل تهوع،دل پیچه و اسهال شود. این گل برای انسان و حیوانات سمی است و باید از دسترس کودکان دور نگه داشته شود.
علت گل ندادن گیاه نرگس
این امر به دلایل زیادی اتفاق می افتد:
۱.کوچک بودن و نابالغ بودن پیاز: اگر پیاز بالغ نباشد گیاه گل نمیدهد و باید یک سالِ دیگر صبر کنید تا پیاز بالغ شود و گل بدهد.
۲.زمان کاشت: اگر دیر اقدام به کاشت پیاز بکنید گلدهی نیز دیر اتفاق می افتد و حتی ممکن است به سال بعد موکول شود. دو الی چهار هفته قبل از پاییز پیاز گل را بکارید. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید با کارشناسان سایت خانم گل در تماس باشید.
۳.آبیاری و نور نامناسب: آبیاری زیاد از حد یا نور زیاد باعث می شود برگ های گیاه رشد زیادی داشته باشند و گیاه از گلدهی سر باز بزند. آبیاری گیاه را اصولی و به اندازه نیاز انجام دهید. همچنین نور گرفتن در نصف روز برای نرگس کافی می باشد.
۴.دمای نامناسب: نرگس دوست دار سرما است و گرمای زیاد گل و برگ های آن را خراب میکند. پس بهتر است آن را در دمایی حدود ۱۵ درجه سانتی گراد نگه دارید.
۵.استفادهی زیاد از کود های نیتروژنه: کود های نیتروژنه برای رشد و شادابی گیاه بسیار مفید هستند اما زیاده روی در استفاده از آن ها به گیاه آسیب میرساند.
۶.بیماری پیاز: اگر پیاز را از بیرون خریداری کردهاید احتمال بیمار بودن آن وجود دارد. در هنگام خرید پیاز دقت کنید که پیاز های نرم و دندانه دندانه شده را خریداری نکنید.
۷.تراکم زیاد گل ها: اگر نرگس را چند سالی است که نگهداری میکنید ممکن است گل ندادن گیاه به خاطر تراکم پیازِ درون خاک باشد. پیاز بعد از گذشت هر یک سال یا دو سال تولید مثل میکند. جدا نکردن پیاز جدید باعث تراکم آنها در خاک می شود. پس حتما پیاز های جدید را از گیاه جدا کنید و به صورت جداگانه بکارید. بهترین زمان برای این کار ماه های مرداد و شهریور می باشد.